Denizde Kullanılan Yemler

[rusan]

YEMLER

Balık avında kullanılan doğal yemleri iki ana grup altında toplamak mümkündür. Bunlar Deniz balıkları için kullanılan yemler, Tatlı su balıkları için kullanılan yemler olarak ayrılabilirler. Genelde de bazı akyemler ve hamur türü yemler dışında bu iki grup farklıdır.

1. Denizde Kullanılan Yemler ve Yemleme

a. Balıklar ve Balıklardan Elde edilen Yemler
Büyük balık küçük balığı yer, gerçeği ile torikten, gümüş balığına kadar tüm balıklar kendilerinden büyük balıklar için yem olarak kullanılabilir. Hatta bazı balıklar kesilip ufak yem parçaları halinde kendi türlerinin avında da kullanılır. İstavrit, kıraça, uskumru, kolyoz, izmarit, gümüş, sardalya, hamsi, çaça, zargana, lüfer, palamut, torik gibi rengi beyaz ve parlak olan balıklardan yapılan yeme akyem denir. Kayabalığı, iskorpit, lipsoz, gelincik balığı gibi balıklar da yem olarak kullanılsalar dahi akyem kapsamında anılmazlar. Yem olarak kullanılacak balıklar iğneye canlı, bütün, ölü veya kesilerek takılırlar. İğneye kesilerek takılan balıklar akyem olacak balıklardır, diğer balıklar canlı veya bütün ölü olarak takılırlar.

Canlı Yem: Bırakma ve özellikle sürütme takımlarında yem balığın canlı takılması başarıyı oldukça arttırır. İğneye canlı takılacak balıklar ne yöntem kullanılırsa kullanılsın fazla hırpalanmamalıdırlar. Ağzı sağlam dudakları yumuşak ve körüklü olmayan balıklar için en iyi yöntem iğneyi alt çeneden saplayarak üst çeneden çıkarmaktır. Bu şekilde yem balık uzun süre canlı kalabilir. İğnenin özellikle sürütmede tek çeneye takılması doğru olmaz. İğne yüzünden ağız kapanmadığından sürütülen balığın ağzından dolan kontrol edemediği su, midesini şişirerek balığı çabucak öldürür. Bırakma takımlarda ve paraketelerde bu yöntem uygulanabilir. Ağzı yumuşak balıkları sürütme de pek kullanmamak gerekmektedir. Canlı yem balığa herhangi bir şekilde ikinci bir iğne daha batırılabilir ama bu balığı ciddi şekilde hırpalayarak çabucak ölmesine neden olacaktır. Yine de mesele sinarit sürütmesinde sinarit vurup yem balığın yarısını alır ve iğnede kalan kısma bir daha dokunmaz. Bu durum sürütme sırasınca sık sık tekrarlanıyorsa tabii ki ikinci bir iğne kullanmak gerekli olacaktır. İğnenin balığın omurilğine veya yanal çizgisine dokunmamasına dikkat edilmelidir. Aksi halde balık çabucak ölür.
Özellikle sandaldan kullanılan dip takımları söz konusu olduğunda bazen iğne balığın sidikliğinden saplanıp bir müddet sürüldükten sonra yan tarafından çıkartılır. Bu şekilde iğneye takılan balığın ciddi şekilde yaralanması söz konusu olduğundan çabuk öleceği düşünülebilir ama yem, çevredeki iri balıkların titreşimleri fark edip yemi bulmalarına kadar canlı kalacaktır. Yöntemin en avantajlı yanı iğnenin duruşu nedeni ile canlı yeme kafadan saldıracak büyük balığın ilk vuruşta yüksek bir ihtimalle yakalanacağıdır. Her ne yöntem olursa olsun canlı yem için kullanılacak iğneler kalın telli olmamalıdır. Çapraz iğneler de canlı yem balığı fazla hırpalayabilir.

Bütün Ölü Yem: Daha çok lüfer ve çinekop avlarında kullansam da her balığa uygulanabilir. Genelde bu yöntem de istavriti tercih ediyorum. İstavrit balığının kuyruk kısmının olduğu yerden yaklaşık 1cm kesiyorum ve yeme takacağım iğneyi çuvaldızın deliğinden geçiriyorum. Daha sonra çuvaldızı kuyruk kısmında kestiğim yerden sokup balığın ağzından çıkartıyorum. İğneyi çuvaldızdan kurtarıp köstek misinasından balığın içine çekiyorum. Bence fleto olarak takılan yemlere göre daha etkili. Böylece istavritin eti de su da dağılmıyor.
Bütün olarak kullanılacak yem balıklar öldükten sonra su içinde tutulursa özellikle istavrit kıvrılıp şekil değiştirerek bütün olarak kullanılmaz hale gelir, eti de yumuşar. En iyisi balıkları ıslak biz bez altında hafif rutubetli saklamaktır veya balıkçı esnafının yaptığı gibi açıkta duran yem balıkların üzerine zaman zaman deniz suyu serpilmelidir.
İğneye kesilerek takılacak akyemleri çeşitli şekillerde kesmek mümkündür. Yemler kesildikleri şekle göre farklı isimlerle anılırlar.

Yaprak yem: Yem yapılacak balık keskin bir bıçakla yan yüzgeçleri hizasından kuyruğa doğru orta kılçığın hemen üzerinden fileto keser gibi kesilir. Kuyruk boğumunda kesim bitirilerek kesilen parça ayrılır. Bu Parçaya yaprak yem denir. Kesim işlemi ters taraftan yani kuyruk boğumundan başlanarak da yapılabilir. Bu defa gögüs yüzgeci hizasına gelinince kesilen parça ayrılır. Yaprak yem kesmeden önce balığın içini temizlemeye gerek yoktur. Kesilen yem parçasının özellikle yumuşak karın tarafında parçalanmalar görülebilir, bu parçalanmış, bozuk görünüşlü kısımlar ya makas ya da bıçağın ucu ile düzeltilmelidir. Yaprak yemler genelde iğneye kuyruk tarafından takılmaya başlanır her seferinde bir kez döndürülerek tekrar iğneye saplanır. En son saplamadan sonra yemin parlak kısmının iğnenin ucuna doğru kalmasına dikkat etmek gerekir. İzmarit, istrangilos gibi pullu balıklar yem olarak kullanılıyorsa pullarının kazınmasında yarar vardır. Ayrıca bu balıkların sırt yüzgeçleri de kesilmelidir. Hemen hemen tüm olta takımları ile kullanılır.

Sülük yem: Yaprak kesilmiş yem uzunlamasına şeritler halinde kesilirse bu şekilde elde edilecek ince uzun yem parçalarına sülük yem denir. Sülük yemler, pirçol zoka, pişkova, ovala gibi takımlarda kullanılır. Zargana avlarında oldukça verimlidir

Şakşak (Çatal kuyruk yem) :Yem balık kuyruk boğumundan başlamak üzere anüs civarına kadar yaprak keser gibi kesilir. Burada kesim durdurulur, diğer tarafa çevrilen balığın ikinci yanı da aynı şekilde kesilip atıldıktan sonra arada kalan orta kılçık kesilip atılır. İstavrit, kıraça gibi balıklardan yapılır ve zokalı takımlarda kullanılır. Zoka iğnesi yem balığın ağzından sokularak solungaç kapağı altından çıkartılır, sarmısak zoka ağız içini iyice doldurup şeklinin bozulmasını önleyecek şekilde yem balığın ağzına itilir; sonra yan çevrilen zokanın iğnesi yem balığın vücuduna dik olarak sırtının etli yerine ucu diğer yandan çıkacak şekilde saplanır. Daha çok gündüz torik, kofana yemlisinde kullanılır.

Tekgöz Yem: Yem balık kuyruk boğumundan başlayarak başı da ikiye bölünecek şekilde boydan boya kesilir, Kesimden sonra uzun bir yaprak yem gibidir, ama kafanın yarısı da üstünde olduğundan tek gözü ve tek solungaç kapağı görünür. Sürütme ve zokalı takımlarda kullanılır. Tekgöz yemin torik ve palamut için iğneye baş tarafından; lüfer ve kofana için kuyruk tarafından takılması tavsiye edilir.

Lokma Yem: Gümüş, ufak hamsi, yavru zargana gibi balıkların orta kılçığa dik olarak ve kılçıkla beraber silindirik parçalar halinde kesilmesi ile elde edilen yemdir. Genelde zokalı takımlarda özellikle karagöz ve kırma mercan avı için takımlarında kullanılır. İğneye takılmasında, iğne önce silindirik parçanın üstünden batırılır bir miktar ilerledikten sonra yandan çıkartılır, iğne ileri sürülerek yemin alt yan tarafından saplanarak diğer yandan çıkartılır.

Kuyruk altı: Akyem olarak kullanılan balıkların alt göğüs yüzgeci ile anüsten sonra başlayıp kuyruğa uzanan yüzgecin arasında kalan parlak renkli karın altı parçanın kesilip alınması ile elde edilen yeme kuyruk altı yem denir. Bir balıktan bir kuyruk altı yem elde edilir. Kuyruk altı yem oldukça sağlam dokulu ve parlak bir yemdir. İğneye bir kere ve genelde anüsten saplanır. Sağlam dokulu olması nedeni ile kolay alınamaz ve bir kaç balıkta kullanılır. Kuyruk altı alınan balıktan sülük yem de çıkartılabilir. Kuyruk altı yemler pirçol zoka, pişkova ve ovala gibi ufak zokalı takımlarla, atıp çekme takımlarında kullanılır. Zargana avlarında oldukça verimlidir

Garos Yem: Palamut, torik gibi iri balıkların taze iç organlarının çıkartılarak elde edilen yem garos yem olarak adlandırılır. Palamut veya torik tercih edilmesinin nedeni elde edilecek garosun en ideal boyda olmasından dolayıdır. Daha küçük balıkların veya daha büyük balıklarında garosu kullanılabilir. Garos balığın tüm iç organları ile bağırsaklarını içeren koni biçimli, taze iken ince bir zarla toplu olarak duran bir yemdir. Yem bayatladıkça zar bozulur yem dağınık durur. Dağınık yemin iğneden alınması çok kolaydır. Garos iğneye balığın kafası tarafında kalan uçtan başlanarak takılır. İğneye iki veya üç kere saplanır, son saplamanın sert dokulu mideye denk gelmesine dikkat etmek gerekir. Bundan sonra anüse uzanan bağırsak yemle beraber iğne üstüne sarılarak boşta kalan ucu iğneye damağa oturacak şekilde takılır. Levrek, kefal, karagöz, izmarit, istavrit gibi balıkların avında daha çok savurma takımlarda (dip takımı) kullanılır.

1. Lokma Yem
2. Canlı Balık Takılması
3. Şakşak Yem
4. Yaprak Yem

[rusan]

b. Yumuşakçalar

Sübye: Bir adı da mürekkep balığıdır. Rengi kirli sarı, siyah şeritleri ile kahverengine çalar. Şeritler veya halkalar halinde kesilerek mercan, çipura karagöz gibi balıkların avında kullanılır. Küçükleri bütün olarak levrek sürütmesinde kullanılır. Paraketeler içinde iyi bir yemdir. Eti sert olduğundan iğneden kolay alınamaz.

Kalamar: Konik ince uzun bir vücudu ve vücudunun kafa tarafında ikisi uzun, diğerleri o kadar uzun olmayan on ayağı vardır. Ayakları vantuzludur. İri gözleri vardır. Açık pembe benekli derisinin altında neredeyse saydam bir eti vardır. Hem yiyecek hem de olta yemi olarak değerlidir. Eti sert olduğundan iğneden zor alınır. Baş ve iç tarafı paraketede veya küçükleri bütün olarak sürütmede levreğe kullanılır. Kolları mercan, çipura, karagöz avında kullanılır.

Midye: Deniz içinde sığlıklardaki kayaların üstünde, iskele ayaklarında, denize inen duvar kenarlarında bolca bulunur. Siyah çift kabukludur. Taşa veya iskele ayaklarına tutunduğu kısım düzgüncedir. Buradan çıkan sakal denilen uzantılarla taşa tutunur. İzmarit, karagöz, ispari gibi balıkların en sevdiği yemlerdendir. İğneye takılacak midyenin büyüklüğü iğne boyu ile orantılı olmalıdır. Büyük midye küçük iğneye takılmak istenirse kesmek gerekir ki bu pek istenmeyen bir durumdur ama genelde en çok uygulanan yöntem de budur. Sebebi minicik midyeleri açmanın hem zor, hem de sıkıntı verici olmasıdır. Midyeyi açmak için; taşa tutunduğu sakallı kısmı üste dışa bakacak sol avuç içinde tutmak gerekir. Daha sonra sağ elle tutulan sivri uçlu olmayan bir bıçak, sakalı civarından iki kabuk arasına sokularak midyenin alt (geniş) tarafına doğru kaydırılır. Burada iki kabuğu tutan çok kuvvetli beyaz kas bıçakla kesilerek midyenin açılması sağlanır. Bıçak keskin fakat sivri uçlu olmamalıdır, sivri olursa kayma durumunda sol elin avuç içine saplanır ciddi problemlere yol açar. Midye açmanın diğer bir yöntemi de ısıtmaktır. Altında ateş yanan bir teneke parçası üzerine dizilen midyeler kısa bir sürede patlayarak açılır. Açılan midyeler ateşten alınmalıdır, fazla bırakılırsa pişer ve yem değeri düşer. Isıtma yöntemi özellikle küçük (mıcır) midyeler için uygulanır. Midyeyi ıslak olarak iğneye takmak doğru olan yoldur ancak bu defada hem iyi takılamaz, hem de balıklar tarafından kolayca alınır. Bu amaçla açılan midyeler ya birkaç kat gazete kağıdı veya bir tülbent üzerine konularak, sarılır ve öyle muhafaza edilirse suyunu biraz kaybeder; hem iğneye takılması kolaylaşır hem de balıklar daha zor alır. Bu şekilde gazete veya tülbente hafifçe tuzlanarak sarılan midyeler buzdolabının buzluğunda porsiyonlar halinde uzun bir süre saklanabilir.

Sülünes (Sulina): Midyenin akrabası olan bu canlı, kumlu zeminlere kendini gömerek yaşar. Uzunca boyu ile çakı görünümlüdür. Kabuklarının rengi kirli sarıdır. Kuma gömülü olduğu yerde konik gibi bir kum tepeciği ile yerini belli eder. Ucuna mermi çekirdeği veya o şekilde bir metal tutturulmuş 30 santimlik, 3 mm. çapında sarı bir tel bu koninin üstündeki delikten sokulur. Normalde kumda kapağı açık duran sülünes, içinden tel geçinde refleks olarak kapanır. Bu arada telin ucundaki konik uzantı da sülünesin içinde sıkışmış olur. Telin geri çekilmesi ile sülünes dışarı alınmış olur. Midye ile avlanan tüm balıkların severek yedikleri bir yemdir. Beyaz etli ve sağlam dokuludur, iğneden zor alınır. Halkalar halinde kesilerek iğneye takılır.

[rusan]

c. Kabuklular
Karides, Teke: Karides pek çok balığın avında kullanılabilen, balıkların severek yediği bir yemdir. Karagöz, levrek, mercan, eşkina, orfoz, lipsoz gibi balıklar için hazırlanan takımlara canlı veya ölü olarak takılabilir. Karidesler özel karides sepetleri ile yakalanırlar. Günümüzde ise Trolle zamanlı zamansız avcılığı yapılmaktadır, bu nedenle Marmara’ da kanal istavriti çok azalmıştır. Karides küçük balıklar için kabukları soyulup etleri ayıklandıktan sonra, iri balıklar için bütün ölü veya canlı olarak iğneye takılır. Teke karidesin kıyılarda yaşayan akrabasıdır neredeyse şeffaftır. Yosunluklar, kıyılardaki otluklar, yosunlu kayalar, iskele ayakları gibi yerler ufak bir kepçe ile sıvazlanarak süzülürse tekeler kepçe içinde kalacaklardır. Sığlıklarda yaşayan tekeler kendileri gibi sığlıklarda yaşayan ve yemlenen levreğin en sevdiği yemlerdendir, hiç dayanamaz. Tekeler üstü açık su dolu kaplarda saklanırlarsa suyun içinden kabın dışına rahatlıkla sıçrayıp kaybolurlar, kabın üzerini havalanmayı engellemeyecek şekilde kapatmak gerekir.

Mamun : Istakozun küçüğü görünümündeki bu deniz canlısı 3 – 4cm., boyundadır. Pek çok amatör mamunu ıstakozun yavrusu zanneder. Mamunun boyu istakoz yavrusuna göre daha kısa, vücudu daha tombul, kuyruk yelpazesi daha kısa fakat geniştir. Rengi grimsi-yeşildir. 1 metre kadar derinlerde kumlu – humuslu bölgelerde toprağa gömülü olarak yaşarlar. Özellikle dere ağızları sevdiği yerlerdendir. Mamunun yaşadığı bilinen yerlerde gezinilerek mamunun toprağın dışına çıkması sağlanır daha sonra kepçe ile toplanır. Özellikle Ege bölgesinde çipura ve mercan avı için çok aranır, Marmara denizi ve İstanbul’da temini zor olduğundan pek bilinmez ve kullanılmaz. İğneye karides gibi canlı olarak takılır. Takma şekli de hemen hemen aynıdır ama daha iri ve dayanıklı olduğundan karides veya teke kadar özen göstermek gerekmez.

Yengeç: Özellikle çipura avının en iyi yemi kabul edilir. Yengeç yavruları teke toplar gibi otlar arasında gezdirilen kepçelerle toplanırlar. Gece el feneri ile yapılan aramalar daha verimlidir. Gece otların üzerinde dolaşmaya çıkan yengeç yavruları kolayca toplanırlar. Yengeçler deniz suyu ile ıslatılmış sünger arasında haftalarca canlı tutulabilirler. Süngerin sıkılıp bir gün tatlı bir gün tuzlu su ile ıslatılması durumunda üst kabuğu yumuşar, bu da daha iyi yem olma özelliği kazandırır.

d. Kurt

Kum Kurdu: Hemen hemen her türlü kıyı balığı, özellikle kefal, kupes, istavrit, zargana hatta karagöz tarafından sevilerek yenen bir yemdir. Denizlerde bataklık ve özellikle organik atıkların döküldüğü yerlerde dibe gömülü olarak bolca yaşarlar. Bu bölgelerden kürekle alınan çamur yayılarak açılırsa içinden kıvır kıvır kurtlar çıkar. İlk kürekte kurt bulunursa diğerleri ürküp derinlere inmesinler diye acele ile bir kaç kürek daha almakta yarar vardır. Bir şekilde temin edilen kurtlar rutubetli tutulmak zorundadır. Kururlarsa çabucak ölürler. Bu amaçla deniz marulu da denilen yeşil yosunun içinde saklanarak ıslak tutulmaya çalışılır.

Boru Kurdu: Kıyı avcılığının en çok tercih edilen yemlerinden biri de boru kurdudur. Paket halinde alındığında içinden 10-15 adet kadar çıkan boru kurtları, içinde bulundukları organik borudan çıkartıldıktan sonra tek parça veya parça parça kullanılabilirler. Yem teli yardımı ile zedelenmeden kolayca iğneye takılabilirler.
Denizden çıkartıldıktan sonra buzdolabında saklanırsa 2 gün taze kalabilirler.

e. Hamur yemler
Taze ekmek içi veya özel olarak peynir suyu ile yapılan hamurlar kefal ve karagöz avında kullanılmaktadır. Hamur tutulurken içine az miktarda yağ katılması daha kıvamlı ve yapışkan olmasını sağlar. Bazen peynir suyu ile birlikte biraz peynir de katılmaktadır. Bir yumurta sarısı hamurun çiğ beyaz görüntüsünü kapatacaktır, istenirse eklenir.

1.Mamun
2.Kum Kurdu
3.Boru kurdu
4.Yengeç
5. Teke

[rusan]

g. Diğer Yemler
Avlanması planlanan balığın veya deniz canlısının beslenme alışkanlıklarına göre yukarıda sayılan gelenekselleşmiş yemler dışında da yemler kullanılabilir. Bunlardan et köpekbalığı avında parçalar halinde kullanılabilirken, daha küçük balıklar için dövülüp inceltildikten sonra küçük parçalar halinde iğneye takılabilir. Yürek de zaman zaman küçük parçalar halinde kullanılır, özellikle gelincik balığı paraketesinin bir numaralı yemidir. Karaciğer de sülük kesilerek yem olarak kullanılmaktadır. Karaciğer yem ile karagöz yakalanabilir. Yaprak kesilmiş istavritle daha çok boş çıkan paraketede hiç değilse balık vardı. Tavuk eti, özellikle tavuğun göğüs etinden alınmış parçalara pek çok balık rağbet eder, göğüs eti de sertçe ve lifli olduğundan kolay kolay iğneden alınamaz. İşkembe pavurya avının en iyi yemidir. Levreğin akarsu ağızlarında kurbağa hatta canlı fare ile avlandığı bilinmektedir.
Kısaca yemler amatörün tecrübesi, bilgisi ve merakı ölçüsünde standartların dışına çıkabilir. Balık, sonunda bulunduğu bölgede alıştığı yemi tercih edecektir. Standart dışı olarak kullanılacak bir yem her zaman harikalar yaratmayacaktır ama bazen de çok iyi sonuçlar verebilir. Bu amaçla amatör balıkçılar denemelerden ve araştırmalardan uzak durmamalıdırlar.

e. Yemleme
Avlanılan bölgede balığın toplanması için etrafa koku verecek şekilde atılan yemlerle yapılan işleme yemleme denir. Bazen mazmoz yapmak diye de geçer. Yemlemenin en basit yolu özellikle sardalya, hamsi gibi yağlı balıkların ölü olarak doğrudan suya atılmalarıdır. Suya atılacak balıkların bir kısmı ezilerek yağlarının çıkması sağlanır ise kokuları daha kolay yayılacaktır. Bu yöntem daha çok açık denizlerde uygulanmaktadır. Bu tür yemlemede çok fazla balık atarak toplanan balıkları doyurmamaya dikkat etmek gerek.
Dip balıkları için yapılacak yemlemede de yine yağlı balıklar veya balık kafaları ezilerek bir miktar da kumla karıştırılarak toplar yapılır. Bu toplar avlanılacak bölgeye atılarak balıkları toplamaya çalışılır. Kuma çok az miktarda nebati toprak karıştırmak da yarar sağlamaktadır. Levrek, kefal gibi balıklar bu tür yemleme ile toplanabilir.
Yine avlanılacak yere midye, tarak, sülünez gibi kabuklu yumuşakçaları kırarak atmakta izmarit, karagöz, ispari gibi balıkları toplayacaktır.
Bir başka yöntemde de komple bir işkembe hafif kesilip, içine taş konarak ağırlaştırılmış şeker çuvalı içinde avlanılması kararlaştırılan yere geceden atılır. Çuvalda da su girip çıkmasını sağlayan delikler açılır. Tabii bu arada çuvalın atıldığı yer şamandıra ile işaretlenmelidir ki kaybolmasın.
Yemleme ile balıklar belli bir yeme alışabilir ve o balık için akla gelmeyecek bir yemle gayet verimli avcılık yapılabilir.
Sandaldan yapılan avcılıklarda ezilen balık parçaları kör gözlü bir fileye (veya kadın çorabı da olur) konarak sandalın yanından sarkıtılarak o civarda balıkların toplanması sağlanabilir. Yine aynı filenin içine midyeler kırılarak kabukları ile birlikte konursa bu da yararlı olmaktadır. Avrupa ülkelerinde kokulandırılmış ve dondurulmuş özel yemleme paketleri satılmaktadır. Bu paketler donuk halde iken file ile sandalın yanından dibe indirilir. Denizde buzu çözülmeye başlayan yemleme paketi eriyerek suya karışır ve balıkları toplayacak kokular yayar.
Yemleme çok önemlidir. Av verimini çoğunlukla arttırır. Yemleme yapılabilecek bir imkan varsa bu fırsat kullanılmalıdır. Tabii doğru şekilde yapılaması şartı ile. Bu konuda söylenen bir söz her şeyi gayet iyi açıklamaktadır, “nasıl yemlersen öyle yakalarsın”.

[Avcı Altan]

eline saglı rusan

[MaVrUşGiL]

Kardeşim olay budur verdiğin emek ve uğraşına sağlık ellerin dert görmesin,
çok faydalı olacaktır.

[Albatros-gr]

tesekkurler Rusan

[YaKaMoZ]

Degerli paylasimlarin icin tesekkurler RUSAN kardesim...

[bucalıfikret]

ruşanim eline emeğine sağlık paylaşım için teşekkürler.

[ALTAYLI]

Arşiv'e devam. Teşekkürler