Sazan Balığı

[Mufi]

1.bölüm


SAZAN BALIĞI (Cyprinus carpio)
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Actinopterygii (Işınsal yüzgeçliler)
Takım: Cypriniformes (Sazansılar)
Familya: Cyprinidae (Sazangiller)
Cins: Cyprinus
Tür: C. carpio

AYNALI SAZAN - mirror carp





YABANİ SAZAN) - common carp





Bazı sazan çeşitleri pulludur, bazıları tüm pulsuzdur (deri sazanı), bazılarında ise az sayıda büyük pullar bulunur (aynalı sazan).
tatlısularda yaşayan kemikli bir balıktır.Uzun bir sırt yüzgecine, kısa anus yüzgeçlerine sahiptir. Başında (ağız altı) dört adet bıyık bulunur. Yüzgeçleri yumuşaktır. Yüzgeçlerin ön tarafında kuvvetli dikenler bulunur.
Sazan balığı göllerde, kanallarda ve sakin akan sularda yaşar. Hayvansal ve bitkisel besinlerle beslenir (omnivor). Yaz Bunlardan 10 senelik bir birey 10-15 kg gelebilir. Daha yaşlıları 30-45kg ağırlıkları bulabilir.Bulanık ortamlarda sazan ın görüşü kuvvetlidir..yataydan yukarıya doğru 40/50 derecelik bir görme açıları vardır.Sudaki titreşimleri güçlü algılarlar. Bu yüzden şamandralı kıyı avcılıgında oltayı suya sert bir şekilde vurmamak gerekir.
Sazan müstesna bir çevre toleransına sahiptir. 20 °C’nin üzerinde optimum büyümesine karşın, uzun süre 1 °C gibi su sıcaklığına ve ani sıcaklık değişikliklerine maruz kaldığında da yaşayabilir

Ağzı vücudunun alt tarafında, büyük değildir, körüklüdür ve dişi yoktur.
Vücut yapısı ve ağzı dipten beslenmeye çok uygundur. Üst çenesinde aşağı sarkan iki duyu organı (bıyık) vardır. Bu bıyıklarla dibi araştırır bulduğu bitki köklerini, solucanları, larvaları, tohumları dibi kazarak çıkarır yer dibi kazarak yemlenme sırasında toprak altında sıkışmış gazlar su yüzüne çıkarak sazan' ın yerini ve yemlenmekte olduğunu belli eder. Sazan zaman zaman küçük balıklar ve su yüzündeki böcek,tohum ve larvaları da yer. Su yüzeyini ekmekle yemleyerek bu şekilde yemlenmeye alıştırılan sazanlar, iğneye takılıp atılan ve su üstünde yüzen ekmek parçaları ile de avlanırlar

Aynalı sazan olarak da adlandırılan tür doğal sazanının kültüre alınmış formudur. Doğal sazana göre daha yüksek sırtlı, tıknaz, vücudunun büyük kısmı pulsuz, pulları vücudunun değişik bölgelerine dağılmış ve yuvarlak, hızlı gelişen ve yapay yetiştiricilik şeklinde de üretilebilen bir cinsidir yani yabani sazanı değiştirip aynalı sazan yapmışlar desek yeridir

Doğal yaşam alanı r, göller ve nehirlerdir . Su sıcaklığı ve yem durumuna bağlı olarak hızlı büyüyen bir balıktır. 20-25 yıl hatta 35-40 yıl yaşadıkları ve boylarının 1 m’nin üzerine çıktığı ağırlıklarının ise 25-30 kg’a ulaştığı bildirilmektedir

Sazan balıgı yaşam boyu ortalama olarak :
3 yılda 30/35 cm boya 1kg
4. yılda 40cm. Boy 1,3 kg.
5.yılda 50 cm. Boy 2,8 kg.
10 yılda 70 cm 7,5 kg.
15 yılda 80 cm 10 kg.
20 yılda 90 cm 16 kg
30 yılda 100 cm 24 kg
40 yılda 120 cm 30 kg ağırlığa erişebilmektedir. Ancak bu degerler ortalama bir değerdir
yaşamsal koşullar / rakım / genel iklim / beslenme durumu vs gibi değişkenler göz ününe alınırsa bu rakkamlar değişebilir..

Sazan omnivor bir balıktır. Besinlerini bentik su hayvanları, planktonlar, bitki parçaları ve bitkisel artıklar oluşturur. Dipteki küçük su canlılarını çamurla birlikte alıp, çamuru geri atar. Bu nedenle, çamur içinde oyuklar açar. Büyük sazanların bazı küçük balıkları yedikleri de gözlenmiştir En iyi yem alımı ve değerlendirmesi, 23-24 °C'de olur .Suyu seyir halinde iken sazan balıgının sıt yüzgecini görünmesi ve yuvarlanma gibi harekerler yapması o yörede yemleniyor anlamına gelir .Yatak sazanı tabir edilen bazı guruplar ise ufak sayılarda genelde civarı sazlık dibi otluk bölgeleri mesken edinirler.
başında yer alan her iki yüzgecin biraz üzerinde iç kısımda bu işlevi yerine getiren iç kulak diyebileceğimiz kulaklar vardır.Bunlar beynin arkasında olup suyun içindeki titreşimleri tespit edebilen ve içinde birçok kıl barındıran yapılardır. bu duyargalar sayesinde adeta bir sazanın

60 ila 6000Hz arasındaki sesleri duymasını sağlar.
avcılar sessizliğe büyük önem vermelidir.bu ses dalgaları sazanın beyninde bir mesaj olarak algılanır. Suya attığımız oltanın suya çarpması ya da kamışımızın ucunun suya teması ile oluşan ses dalgası sazan tarafından hemen algılanarak bölgeye daha tedbirli yaklaşmasına neden olur.bu neden le av mahallinde suya taş vs gelişi güzel cisimler atmak kıyıda devamlı yürümek sesli konuşmak bile balıgı etkiler

Sazan burun deliklerinde suyun geçmesine izin vererek sudaki çözünmüş herhangi bir maddeyi algılamasını sağlar. Bu algıladığı maddenin bir yem olup olmadığını kimyasal maddelere duyarlı hücreleri içeren ağız çeperi ndeki algılama yetenegi ile sazan beynine bunun bir yem olup olmadığı mesajını gönderir. Eğer mesaj doğruysa ve algılanan madde bir yem ise sazan yemlenmesini doyana kadar sürdürür. Şayet sazan algılanan maddenin yem olmadığına hükmederse bu maddeyi reddedip kusar / atar

Sazanların yanlara ve yukarıya doğru 40-50 derecelik bir açı ile görüş sağlama yetileri vardır. Bu açının dışında kalan şeyler görülemez. mesela sazan balıgı ve benzer yapıdaki balıklar tam arkalarını göremezle..Bazı koşullarda sazanın görüş kuvveti son derece yüksekken yine bazı durumlarda oldukça kısıtlıdır. Eğer su derinse,çok bulanıksa, çamurlu ve mil parçaları ile doluysa sazanın görüşü zayıflar. Sazanın görüşü ışığın az olduğu zamanlarda zayıfken sığ ve berrak suda ve güneşli havalarda görme yeteneği oldukça güçlüdür. Böylesi koşullarda avlanan amatörün olta ve diğer malzemelerinin çok belirgin olmaması gerekir bulanık suda av şansı görme açısından düşük olsada yakındaki balıgı tutma açısından elverişlidir..

Kamışlar da suyun üzerine gölge düşürecek şekilde konulmaz biraz daha geriden, sabitlemenin daha iyi olacaktır

Sazanların dokunma hissi iki biçimde çalışır. Birincisi, doğrudan gelip yemi ağzına alma ve bunun bir yem olup olmadığını saptama, ikincisi ise başından başlayarak kuyruk ucuna kadar giden ince kılcal tüpler vasıtasıyla vücudunun yan kısmı ile dokunarak ve yemler ile sakınılacak maddeleri, hatta en küçük hareketleri bile algılama yeteneğidir. Sazanlar aynı zamanda da ağızlarının iki yanında bulunan bıyıkları vasıtasıyla da yem olabilecek şeylere dokunabilirler ve onları algılayabilirler. Herhangi bir yeme bıyıkları ile dokunan sazan bu maddeyi gözleri ile görmese bile bıyıkları ile bu maddenin ne olduğunu değerlendirebilmekte ve bu maddeyi yemeye ya da onun bir oltaya bağlı olduğunu kavrayıp reddetmeye karar verebilmektedir.

Sazanların hayatta kalabilmek için duyu organlarını kullandıkları ve hayatta kalmanın açık bir tehlike oluşturan şeylerden sakınmak demek olduğunu kavrayacak kadar da aptal olmadıkları gerçektir

Lateral denilen yanal çizgi sazanın en çok güvendiği duyu organıdır.Yanal hat pulların içinden vücuda nüfuz eden duyu organıdır.Bu kanal içindeki duyargalar su içerisindeki en küçük bir titreşim ve hareketi saptayıp beyine iletecek kadar hassastırlar. bu çizgi yakılık uzaklık gibi bir takım bilgiler verebilir .Bu çizgi sayesinde gözlerini kaybetmiş sazanlar yaşamlarına devam etmektedir

Yaz başlarında su sıcaklığı 20ºC'ı bulduğunda veya aştığında üremeye başlar. İri dişiler bir milyon adetten fazla yumurta dökerler. Yumurtalarının çapı 1.5mm dir. Nisan ayından başlayarak Haziran'a kadar olan sürede; suların ısınarak 18 - 20 derece sıcaklığa varması ile sığ sularda büyük şapırtılarla yumurta dökerler. Yumurta dökümü sırasında dişili erkekli gruplar halinde toplanırlar

Doğal ortamda gruplar halinde, göller ve yavaş akan nehirlerde. Bitkilere yapışan yumurtalardan 3-4 günde larva çıkışı olur bu olaylar sığ ve bol bitkili su kesimlerinde olur. Sazanın üremesinde en önemli faktör su sıcaklığı olduğundan,
Yumurtlama bir haftada tamamlanır. 1 kg vücut ağırlığına 200-300 bin yumurta bırakır. Yumurtadan çıkan larvaların boyu,(pre larva) 5 mm’dir. Yumurtadan çıkan larvalar 1-3 gün süreyle tutunma organları ile su bitkilerine tutunurlar. Bu süre sonunda, su yüzeyine çıkarak yüzme keselerini hava ile doldurup, yüzmeye ve yem almaya başlarlar.
Önceleri bitkisel ve hayvansal planktonlarla (algler, rotiferler, küçük kabuklular) beslenirler. Boyları 18 mm olduğunda bentik organizmalarla beslenmeye başlarlar

[Mufi]

2. bölüm

aynalı sazan en makbul olanıdır. Eti daha lezzetli, daha az kılçıklıdır. Aynalı sazanın iri pulları vücudunda düzensiz bir şekilde yerleşmiştir veya çok nadir görülen bir türünde tüm vücudu iri pullarla kaplıdır, bu pul yapısına göre de muhtelif türleri vardır; yabancı kaynaklarda bu farklı türler farklı adlarla anılırlar ancak Türkiye' de biz hepsine birden aynalı sazan diyoruz.

Yumurtlama esnasında oltaya vurmaz. Yaz boyunca iyi av veren sazan havaların soğuması ile derine çekilir ve hareketsizleşir. Kışın sazan avı zordur. bununla beraber; yabancı kaynaklarda çok nadir de olsa kışın yakalanan sazanlara ait bilgiler yayınlanmaktadır. genelde başka balık için atılan oltaya vuran sazanlar yakalanır ve kışın sazan avı olmaz genellemesini bozacak miktara erişmez. Sazan gece ve gündüz yemlenir; bu nedenle avcılığı gece de yapılabilir. Gece yakalanan balıklar genelde daha iri olmakla beraber bu kesin bir kural değildir

Sazanda yemleme şarttır Koku önemlidir...Bu işlem için en uygun materyal bayat ekmek ve haşlanmış tahıldır. Ufalanmış bayat ekmek yada tahıl çamurla karıştırılıp avuç içine sığacak büyüklükte toplar yapılır. . Daha sonra bu materyal avlanacak mıntıkaya atılır. Balığın oltaya vurmasına göre zaman aralıukları ilke tekrar atılarak balıkların o bölgede toplanması sağlanır . fazlada yem atmak balıgı dagıtır..Bunun haricinde önceden ıslatılmış eritilmiş ayçiçek küspesi veya diğer küspe türleri ve kokulu hayvan yemleride bu ekmek kareışşımına ilave edilebilir.

Sirkülere göre yumurta bitim zamanı olan yaz başı ında başlar Ülkemizin coğrafi yapısı güney bölgemizde yumurtasını döken balık iç anadolu bölgesinde daha dökmemiş durumdadır bu durum kuzeye gidilince daha da uzar. bişr çok balıkta oldugu gibi..Yumurta dökme zamanı yorgun ve aç kalan balık bu zamanlarda oldukça sıkı bir beslenme rejimine girer. Daha sonra bu durum azalarak yok olur. Eylül ve Ekim aylarında kışa hazırlık yapmak için sıkı bir beslenme rejimine girer. Bu zamanlarda yakalanan balıklar daha lezzetli olur.
Av esnasında kepçe avcının vazgeçilmez yardımcısıdır..

Avcılıkta sazan balıgının bulunma ihtimali olan yerleri keşfetmek çok önemlidir.Sazan ın olası bulunma bölgesini saptayıp bu bölgede yemleme yapılırsa daha iyi verim alınır..Bu balıgın bulunma ihtimali olmaya bir bölgede istediğimiz kadar yem ve koku bırakalım sazan avı istediğimiz gibi olmaz..bu olay zaman içinde avcının tecrrübesi ilede kazanılan bir deneyim olur
Sazan hafif meyilli yerlerde bulunur. Çok dik yamaç kenarlarında bulunmaz. Baraj yada göle açılan küçük dere yataklarının ağızlarında, bahar yağmurlarının aktığı su yollarının önlerinde dibi kayalık olmayan akıntı ağızlarında, bilhassa kumluk ve yosunlu kısımlarda çokça görülürler. Akarsularda ise ağaç kökleri sazlık araları ve kovuklarda irileri kaya önlerindeki derin girdaplarda, ve akıntılı yerlerde suların köpürerek aktığı akıntı ağzının hemen önünde bulunurlar.

Pullu sazan göl dibinden yem ararken karnı yüzeye paralel olarak durmakta Aynalı sazan ise dip bir pozisyonda yemlenmektedir. Çok obur olan bu balık devamlı olarak yem aramaktadır.Bulunduğu göl veya göletteki besin aylara ve suyun ısısına göre gelişme göstermektedir. Göl içindeki zooplankton ve phyltplankton şeması verilmiştir. Bu durum göldeki balığın üremesi ile çok yakından ilgilidir

Suyun içinde kalmış agaç kökleri civarı çürümüş olan agaçdiplerindeki yerleşik canlıları yemek için bu tip bölgelerde gezer

genelde büyük, hafif akıntılı veya durgun suları daha çok severler, ama nehirlerde de rahatlıkla yaşarlar. suların mendereslerle anaforlar yaptığı bölgeler sevdiği yerlerdendir. Gençlerini daha sığ sularda yakalamak mümkün iken yaşlı ve iri balıklar daha derin sularda kıyılardan uzaklarda olmayı tercih eder. diger balıklarda oldugu gibi genç ve tecrübezis balıklar daha kolay oltaya gelir..Sıcak seven bir balık olduğundan yaz boyunca genelde güneşin ısıttığı sığlıklarda dolaşır ve yemlenir. Kışın derine çekilir. Ayrıca hemen hemen çoğu balıkta görülen bu davranışın fiziksel açıklaması da şöyledir: Yazın özellikle derin sularda suyun üst tabakasının daha sıcak alt tabakasının daha soğuk olması ve bundan kaynaklanan yoğunluk farkı neden ile iki tabakanın birbirine karışmadan kalması sonucu oluşan hatta THERMOCLINE denir. Zamanla alt tabakada oluşan organik bozulma ile de oksijen miktarı azaldığından sazan gibi balıklar derinlere gitmez ve sığlıklarda hem daha rahat nefes alır, hem de daha rahat yemlenir. Havaların serinlemesi ile sularda serinleyerek alt üst tabakalar arasındaki sıcaklık farkı azalır ve tabakalar birbirine karışmaya başlar; böylece üst tabakanın bol oksijenli suları dibe de taşınır. Bu dönemde sazan da derine çekilerek yüzeye göre daha sıcak olan sularda kışı geçirir.

[Mufi]

3. bölüm

yemlerine gelince- ekmek içi - makarna-un hamuru-mısır-küspe-papates-tahıllar-pet mamsı-tatlısu midyesi- tabiiki sert olan tahıllar kaynatılıp yumuşatılır..
Yabancı ülkemelrde boili denilen yapma yem kullanılır ancak ülkemizde balıgın alışık oldugu dogal yemler tercih edilir.

Dip oltası tek iğne uzun köstekli sistemler en uygunudur ancak dere / nehir ve akar sularda 6m.lik halkasız kamış ile de şamandralı olta ile avı yapılabilir
avrupa ve amerikada sazan için özel kamış ve makinelelr tasarlanmıştır
örnek:

surf makinası modelindedir ve güçlü makinelerdir..


kamışlar ise 2/3 parçalı esnek saglam karbon kamışlardır internet aleminde
Carp rod / reel şeklinde arama yapılıldıgınde birden fazla marka ve model bulunabilir.

hatta bu ekipmana ilaveten yine özel sehpa sistemleride mevcuttur.

[Mufi]

4. bölüm

kullanılan iğneler ise detaya girmeden şekil itibari ile:


Feeder denilen ve iğnenin arkasına takılan balıgı sisteme çekme amaçlı yemlik..
ve ucunda iğne


Kıyıdan şamandralı avcılıkta kurşun ve yem dibe otuturu vaziyette ayarlanır . kurşundan itibaren en az bir karış sonrası iğne ve yem olur . sazan yemi alıp hareket ettinde kursunuda kaldırmış olur ve bu halde şamandara da su üstünde yatay vaziyete geçer buda balıgın geldiğinin ve yemi aldıgının sinyalidir


aşagıdaki detaylar tek iğneli yemli avcılıkta kullanılan baglama sistemi:


Bu gün avrupa ve amerikada kullanılan özellikle göllerde uzaktan kumandalı sazan yemleme teknesi (Angling Bait Boat)


Yabancı ülkelerde sazan avcılıgı o kadar keyif ve rahat geçerki aşagıa gördüğümüz ürünler iç sularda sazancıların av ekipmanları arasındadır

[Mufi]

Arkadaşlar, konunun tamamını tek sayfada veremedim , sistem kabul etmiyor. mecburen böldüm ..yanlış anlaşılmasın

[ANTALYALI07]

muvaffak abi çok güzel bilgiler var,zevkle okudum,eline emeğine sağlık abicim.paylaşım için teşekkürler.

[rusan]

Muvaffak abi çok yararlı ve faydalı bilgiler teşekkürler tek katılmadığım nokta yazıda geçen "Yabancı ülkelerde boili denilen yapma yem kullanılır ancak ülkemizde balıgın alışık oldugu dogal yemler tercih edilir." kısmı. Ülkemizde boili kullanımı her geçen gün artıyor ve oldukça yaygınlaştı. Sonuçta boili de bir tür hamur ve doğru yapılan bir boilinin iş yapmayacağı göl yok.

[orhanekmekci]

Tatlı sucuların yüreğini hoplatacak cinsten paylaşım olmuşRasgele.

[Mufi]

Muvaffak abi çok yararlı ve faydalı bilgiler teşekkürler tek katılmadığım nokta yazıda geçen "Yabancı ülkelerde boili denilen yapma yem kullanılır ancak ülkemizde balıgın alışık oldugu dogal yemler tercih edilir." kısmı. Ülkemizde boili kullanımı her geçen gün artıyor ve oldukça yaygınlaştı. Sonuçta boili de bir tür hamur ve doğru yapılan bir boilinin iş yapmayacağı göl yok.

Boili olayına bizim sazanlar alışmış bile

[MaVrUşGiL]

Muvaffak abi öyle bi yanlış anladıkki sorma gitsin insan acık tutumlu olur.

İşin espirisi bir yana böyle konular olupta alkışlamamak ve teşekkürleri sunmamak büyük bi ayıp olur saygılar bizden efendim...